Śpiewy pogrzebowe na Rodzinnym Taborze

W pierwszych dniach lipca, w gościnnej „Farfurni” Janeczki i Michała Kacprzyków, w ramach Rodzinnego Taboru w Zawadce Rymanowskiej, odbyły się dwa spotkania z tradycją Podkarpacia. W ich trakcie uczestnicy mogli nie tylko zapoznać się z rezultatem prac Bartosza Gałązki nad antologią śpiewów żałobnych, ale także, a może przede wszystkim – zanurzyć się w repertuar pogrzebowy południowo-wschodniej Polski i doświadczyć jego specyfiki, ucząc się kilku pieśni, reprezentatywnych dla poszczególnych  podkarpackich subregionów. Autora antologii w działaniach wsparli: Agnieszka Bernacka, nauczycielka, harcerka i wytrwała animatorka kultury z Przeworska (śpiew), oraz Magdalena Mazur, absolwentka klasy humanistyczno-artystycznej z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. Jana Szczepanika w Krośnie (skrzypce).

Posłuchajmy, jak uczestnicy spotkań twórczych poznawali barokową „pieśń abecadłową” w wariancie charakterystycznym dla Pogórza (wieś Szufnarowa). Intrygujące słuchaczy i wykonawców zmienne metrum melodii w tym wariancie jest wtórne: to rezultat zmian w tempie śpiewu na przestrzeni lat (oddechy przekształcające się w realne przedłużenie czasu trwania ostatniej nuty taktu).

A, a, a – przyjdzie godzina (Szufnarowa, Pogórze)
[żałobna/pogrzebowa, kalwaryjska/odpustowa/dziadowska]

„Pieśń abecadłowa” trafiła do repertuaru społeczności katolickich Podkarpacia za pośrednictwem druków ulotnych, rozprowadzanych w XIX i XX wieku m. in. podczas jarmarków i odpustów. Podobna jest geneza śpiewu o incipicie Skończyła mi się droga, zabieram się do Boga. Taborowicze zapoznali się z melodią reprezentatywną dla repertuaru regionu przeworskiego: charakterystyczne zwroty melodyczne, anhemitonizmy, są tam zachowane w żywej tradycji w wielu pieśniach: pasyjnych (Wisi na krzyżu), żałobnych (Zmarły człowiecze), a nawet… kolędach (Z raju, pięknego miasta).

Skończyła mi się droga (Jagiełła, Przeworskie)
[żałobna/pogrzebowa, kalwaryjska/odpustowa/dziadowska]

Zrealizowano w ramach stypendium z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.