Pierwsza wyprawa Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej ścieżkami kultury tradycyjnej w poszukiwaniu wiedzy na temat obrzędowości dorocznej planowana na lata 2021-22 uroczyście rozpoczęła się w miesiącach letnich 2021 r. Zespół pasjonatów pod opieką naukową p. prof. Katarzyny Smyk, wyposażony w stosowne narzędzia poparte wieloletnim doświadczeniem badaczy i koordynatora, wyruszył na inauguracyjną wyprawę terenową – pierwszą w ramach owej „wielkiej” Pierwszej wyprawy.
Ambitne plany zadania zakładają przebadanie wielu miejscowości tak zwanej ziemi krośnieńskiej – według dzisiejszego podziału administracyjnego mowa tu o terenach powiatów: krośnieńskiego, jasielskiego, strzyżowskiego i brzozowskiego, częściowo sanockiego, według podziału etnograficznego ziem południowo-wschodniej Polski chodzi o region Pogórza z sąsiadującą Łemkowszczyzną i wyspami kultury ruskiej.
Rozpoczęliśmy jednak od Sieniawy. Dzięki staraniom Magdaleny Gładysiewicz – studentki Uniwersytetu Rzeszowskiego, stałej współpracowniczki Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej, adeptki sztuki śpiewu tradycyjnego – drzwi wielu sieniawskich domów stanęły otworem dla badaczy. Okazało się, że w Sieniawie – dawnej wsi łemkowskiej, dziś należącej do parafii w sąsiednim Głębokiem, którego repertuar obrzędowy przejęła dzięki swym obecnym mieszkańcom, w dużej liczbie wywodzącym się właśnie z Głębokiego – zachowało się wiele cennych zabytków niematerialnej kultury. Dodajmy: zabytków, które reprezentują zarówno kulturę pogórzańską polskich wsi z okolic Rymanowa, jak i kulturę ruską. Posłuchajmy fragmentu weselnego śpiewu obrzędowego z Sieniawy, opartego na melodii charakterystycznej dla ruskich pieśni obrzędowych, znanej m.in. ze szczedriwek (noworocznych pieśni życzeniowych).
Niniejszy projekt, dofinansowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, wydaje się być cenny pod wieloma względami i z wielu powodów. Między innymi dlatego, że wreszcie możliwe będzie opracowanie i opublikowanie (w postaci książkowej oraz jako dostępne m.in. tutaj nagrania audio) części materiałów pozyskanych na opisywanym terenie przez niżej podpisanego w trakcie wieloletnich (1997 do dziś) badań terenowych. Wśród tych materiałów znalazły się takie perełki, jak ballada w wykonaniu śpiewaczki urodzonej w Głębokiem w roku 1949. Według słów informatorki, utwór ten śpiewały „do siebie” dziewczęta latem podczas pasienia krów, a nauczyły się go od starszych kobiet wykonujących go późną jesienią podczas domowych „wieczórków”…
(c) Bartosz Gałązka 2021