Author Archive: Bartosz Gałązka

Misterium pasyjne w Ustrobnej

7 kwietnia 2017 r. w gościnnych murach świątyni pod wezwaniem św. Jana Kantego w Ustrobnej zagościł Zespół Muzyki Dawnej i Tradycyjnej Vox Angeli z Rzeszowa, by zaprezentować miejscowej społeczności Podkarpackie Misterium Wielkopostne. Złożyły się na nie Stacje Jerozolimskie, śpiewane w wariancie melodycznym z parafii Niewodna, oraz związane z nimi treścią pieśni pasyjne.

Źródła terenowe

Materiał źródłowy do publikacji zebrano podczas badań terenowych przeprowadzonych w latach 1998 – 2017 na terenie województwa podkarpackiego. Przebadano w sumie ponad 1000 miejscowości, nagrywając kilka tysięcy śpiewów. Większość nagrań zarejestrowano podczas indywidualnych wywiadów z rozmówcami (zwykle pełniącymi w swoich społecznościach funkcję przewodnika śpiewów żałobnych, „różańca”, w przeszłości lub w momencie prowadzenia badań). Część nagrań to wykonania zbiorowe, zapisane w sytuacjach: czuwania w domu zmarłego, mszy żałobnej i pogrzebu.

Definicja i systematyka śpiewów żałobnych

Z założeń projektu wynika szerokie rozumienie określenia: „śpiewy żałobne” – przedmiotem badań jest tu zespół śpiewów związanych ze zwyczajami, liturgicznymi i pozaliturgicznymi, towarzyszącymi śmierci człowieka i jego pogrzebowi, oraz śpiewów przeznaczonych do wykonywania w liturgii Dnia Zadusznego (Wspomnienia wszystkich wiernych zmarłych) i podczas modlitw tzw. „wypominkowych”. Zbiór obejmuje przede wszystkim pieśni, ale także recytatywy modlitw, psalmy, litanie i krótkie inwokacje, śpiewane „modlitewki”. Badaniami objęte zostały również cykle śpiewów (różańce, godzinki, koronki, Anioł Pański i in.), związane z żałobnymi zwyczajami.

O projekcie „Antologia śpiewów żałobnych Podkarpacia”

Badania terenowe nad repertuarem śpiewów żałobnych południowo-wschodniej Polski, prowadzone przede wszystkim w granicach administracyjnych dzisiejszego województwa podkarpackiego, realizuję od lipca 1998 roku. Efektem niemal dwudziestoletnich poszukiwań stała się publikacja, przygotowana dzięki stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przyznanemu w 2017 roku na zadanie zatytułowane „Antologia śpiewów żałobnych zachowanych w żywej i ginącej tradycji Podkarpacia (z badań własnych)”.