Śpiewy tradycyjne nie tylko z Podkarpacia

Author Archive: Bartosz Gałązka

Misja: transmisja

12 grudnia 2021 Etnocentrum na ścieżkach kultury tradycyjnej

Przerwana transmisja pokoleniowa ustnej tradycji – fakt, z którym nie sposób się nie zgodzić, i z którym trudno się pogodzić. Świadomość nieodwracalności zmian, jakie dokonały się w przeciągu ostatniego półwiecza, nie może jednak zwalniać z prób ocalenia choćby nielicznych przejawów przekazu międzypokoleniowego – tego aspektu „życia po dawnemu”, który umożliwiał trwanie wyobrażeniom, symbolom, motywom, tekstom…, odpowiadał za zachowanie ciągłości wiedzy (bynajmniej nie tajemnej) i pozwalał kolejnym pokoleniom na zachowanie tradycyjnych umiejętności.

Szufnarowskie suplementy

2 października 2021 Etnocentrum na ścieżkach kultury tradycyjnej, Śpiewy tradycyjne z Szufnarowej

Wydanie publikacji pt. „Śpiewy tradycyjne z Szufnarowej. Wybór z badań terenowych” nie zakończyło badań terenowych prowadzonych w tej miejscowości, malowniczo położonej w powiecie strzyżowskim województwa podkarpackiego. Działania promujące książkę umożliwiły bowiem badaczom spotkanie kolejnych miejscowych Mistrzów Tradycji, wcześniej nieidentyfikowanych jako lokalne autorytety w dziedzinie wiedzy o ginących zwyczajach dorocznych i rodzinnych, czy jako cenne źródła unikatowego repertuaru.

Gorzkie żale – żywa tradycja w miejskim wydaniu (2)

5 września 2021 Galicyjskie Gorzkie żale

Granice zasięgów poszczególnych istotnych wariantów (metawariantów) śpiewów składających się na Gorzkie żale częściowo pokrywają się z kościelnymi granicami administracyjnymi. Zapisy z rzeszowskich i krośnieńskich parafii są zbliżone do przekazów przemyskich, przeworskich czy jarosławskich – wszystkie te ośrodki leżały przed stu laty w granicach diecezji przemyskiej.

Sieniawskie projektu początki

8 sierpnia 2021 Etnocentrum na ścieżkach kultury tradycyjnej

Pierwsza wyprawa Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej ścieżkami kultury tradycyjnej w poszukiwaniu wiedzy na temat obrzędowości dorocznej planowana na lata 2021-22 uroczyście rozpoczęła się w miesiącach letnich 2021 r. Zespół pasjonatów pod opieką naukową p. prof. Katarzyny Smyk, wyposażony w stosowne narzędzia poparte wieloletnim doświadczeniem badaczy i koordynatora, wyruszył na inauguracyjną wyprawę terenową – pierwszą w ramach owej „wielkiej” Pierwszej wyprawy.

Gorzkie żale – żywa tradycja w miejskim wydaniu (1)

24 lipca 2021 Galicyjskie Gorzkie żale

Tradycyjnych, dawnych wariantów polskich śpiewów nabożnych zwykło się poszukiwać raczej w peryferyjnych strefach naszego kraju i jego regionów. Fakt, drewniany kościółek parafialny w odległej górskiej wsi czy puszczańska „dojazdowa” kaplica bywają przestrzeniami sprzyjającymi pielęgnowaniu cennych muzycznych regionalizmów – choć w naszych czasach także i tam coraz częściej wkrada się pospolitość i bylejakość repertuarowa. W poszukiwaniu cennych lokalnych odmian melodii Gorzkich żalów nie można jednak omijać większych miejscowości. Badania prowadzone w dużych ośrodkach miejskich przynoszą bowiem zaskakujące rezultaty.

Szufnarowscy śpiewacy (1)

21 lutego 2021 Śpiewy tradycyjne z Szufnarowej

Poszukiwania pieśni w Szufnarowej (woj. podkarpackie, pow. strzyżowski) prowadziłem nie tylko w okresie współpracy ze Stowarzyszeniem Na Rzecz Rozwoju Wsi, ale właściwie od samego początku moich badań terenowych. Dzięki temu miałem możliwość (i szczęście) poznać wybitnych – w większości już niestety nieżyjących – depozytariuszy lokalnej tradycji i nagrać zapamiętane przez nich pieśni oraz towarzyszące śpiewom opowieści. W istocie to oni są autorami wydawanego właśnie zbioru; bez ich znakomitej pamięci, otwartości i życzliwości nie udałoby się ocalić wielu z prezentowanych w najnowszej książce tekstów i melodii.

Śpiewy tradycyjne z Szufnarowej – o projekcie

2 grudnia 2020 Śpiewy tradycyjne z Szufnarowej

„Co wieś, to inna pieśń” – powtarzają starsi ludzie, zwracając uwagę na lokalne zróżnicowanie folkloru słowno-muzycznego. Często te same utwory nawet w sąsiadujących ze sobą miejscowościach brzmią inaczej – różnice dotyczą melodii, rytmu, tempa, stylu wykonania, niekiedy gwarowej wymowy, rzadziej: kształtu tekstu słownego, doboru strof… Niektóre wsie wyróżnia niespotykany nigdzie indziej zasób repertuaru. Szczęśliwie dla naszej kultury tradycyjnej ciągle jeszcze trwa „ostatnia chwila” na dokumentowanie i ocalanie tej barwnej różnorodności.